Տնտեսագիտության ինստիտուտն իր չորս գիտական ուղղությունների շրջանակում իրականացնում է բազային ֆինանսավորմամբ մի շարք թեմաներով հետազոտություններ:
1. Մակրոտնտեսական հիմնախնդիրներ և ֆինանսներ (տ.գ․թ․, դոցենտ. Է․Ն․Մաթևոսյան)։
Ֆինանսական հոսքերի ձևավորման և կառավարման հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում: Տնտեսության մեջ տեղի ունեցող մակրոտնտեսական գործընթացները հիմնականում ամբողջականացվում և արտահայտվում են ազգային հաշիվների համակարգի (ԱՀՀ) փոխկապակցված ցուցանիշների միջոցով։ Ինստիտուցիոնալ տեսանկյունից դրանք արտացոլում և նկարագրում են ռեզիդենտ տնտեսավարող միավորների գործունեությունն արտադրության սկզբնական փուլից մինչև արդյունքի վերջնական սպառումը, խնայողությունների կուտակման առանձնահատկությունները, ուղիները և մի շարք այլ գործոններ։ ԱՀՀ մակրոտնտեսական հաշիվների, հաշվեկշիռների և աղյուսակների ինստիտուցիոնալ փոխկապակցվածությամբ բազմակողմանի հաշվարկային համակարգը հիմնվում է միջազգայնորեն ընդունված դրույթների, սահմանումների, դասակարգումների և հաշվապահական կանոնների ամբողջության վրա: Մյուս կողմից, այն պարունակում է ինստիտուցիոնալ-մեթոդական բովանդակություն և նպաստում է մակրոտնտեսական հարթությունում կառավարչական որոշումների ընդունմանը, քանի որ ապահովում է հաջորդական ժամանակահատվածներում տեղեկատվության անընդ-հատությունը, թույլ է տալիս իրականացնել մակրոտնտեսական իրավիճակի մշտադի-տարկման, ֆինանսական հոսքերի վերլուծության գործառույթները և հնարավորություն է տալիս ուսումնասիրել տնտեսական քաղաքականության ֆինանսական արդյունքներն ու հետևանքները։
Մակրոտնտեսական հավասարակշռության ապահովման հիմնախնդիրները ՀՀ–ում: Մակրոտնտեսական հավասարակշռության ապահովումը միշտ էլ եղել է և կմնա ցանկացած պետության կարևորագույն հիմնախնդիրներից մեկը։ Իսկ պետության ներսում գործարար միջավայրի բարելավվումը, ֆինանսական կայունության հաստատումն ու տնտեսության զարգացումը պայմանավորված են երկրում տարվող հարկաբյուջետային, դրամավարկային քաղաքականության արդյունավետությունից։ Հայաստանի Հանրապետությունում չնայած վերջին տարիներին շատ բարեփոխումներ են կատարվում գործարար միջավայրի բարելավման, հարկային վարչարարության արդյունավետության բարձրացման և ոլորտում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ներդրման ուղղությամբ, սակայն միջազգային կազմակերպությունների ներկայացրած հաշվետվությունները խոսում են այն մասին, որ բարեփոխումները դեռևս չեն հանգեցրել ցանկալի արդյունքի` հարևան երկրների համեմատ։ Ուստի անհրաժեշտություն է առաջանում ուսումնասիրել միջազգային փորձը, համեմատել մեր երկրի հետ, և արդյունքում մշակել լավագույն փորձի ներդրման հնարավորությունները։
2. Տնտեսության իրական հատվածի հիմնախնդիրներ (գիտ. ղեկավար` տ․գ․թ․, դոցենտ Մ․Գ․ Մանուչարյան)։
Կանաչ տնտեսությունը որպես նորարարական գյուղատնտեսության կայուն զարգացման նախապայման: Ներկայիս գլոբալիզացիայի և ինտեգրացիայի գործընթացները համաշխարհային տնտեսության մեջ պահանջում են կայուն զարգացման ակտիվ քաղաքականություն։
20-րդ դարի վերջին ձևավորված «կանաչ տնտեսությունը» տնտեսագիտության ուղղություն է, որն ընդգծում է շրջակա միջավայրի վրա մարդու գործունեության բացասական ազդեցության նվազեցման անհրաժեշտությունը և շեշտը դնում է ոչ թե տնտեսական աճի վրա՝ ամեն գնով, այլ շրջակա միջավայրի համար նվազագույն ռիսկերով կայուն զարգացման վրա։
Կայուն զարգացման հիմնական նպատակը երկարաժամկետ հեռանկարում տնտեսական աճի, սոցիալական կայունության և էկոլոգիական հավասարակշռության ապահովումն է։ Այս բաղադրիչների ներդաշնակությունը ապահովվում է կանաչ տնտեսության հայեցակարգի միջոցով, որին վերջերս մեծ ուշադրություն է դարձվում ամբողջ աշխար-հում, մասնավորապես՝ Հայաստանի Հանրապետությունում:
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Հայաստանի բնական պաշարները սահմանափակ են, ուստի բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման անհրաժեշտություն է առաջանում, որը կարող է լուծվել կանաչ տնտեսության ձևավորման միջոցով։
Ուսումնասիրության նպատակն է բնութագրել և վերլուծել կանաչ տնտեսության ձևավորման վիճակն ու առանձնահատկությունները և հիմնավորել այն որպես կայուն զարգացման գործոններից մեկը, բնական պաշարների տնտեսական ցիկլում առավել երկար պահպանման նախադրյալների ստեղծումը, որը կարող է լուծել հանրապետության ժամանակակից սոցիալ-տնտեսական զարգացման մի շարք բարդ հիմնախնդիրներ։
ՀՀ տնտեսության կայուն զարգացման հնարավորությունները և հեռանկարները ինովացիոն և թվային տնտեսության պայմաններում: Կայուն տնտեսական զարգացումը նորարարությունների` նոր ապրանքների, ծառայությունների, արտադրության մեթոդների, առևտրային նոր շուկաների, հումքի նոր աղբյուրների, մոնոպոլ դիրքի հաստատման, վերակազմակերպման գործընթացների ամբողջությունն է: Այս տեսության գլխավոր գաղափարն այն է, որ ռեսուրսները պահպանողական տնտեսավարողից անցնում են նորարար ձեռնարկատիրոջը, ով դրանք տնօրինում է ավելի արդյունավետ: Վերջին հաշվով, սա հանգեցնում է ռեսուրսների օգտագործման արդյունավետության բարձրացմանը` դառնալով տնտեսության զարգացման հիմքը: Մարդկության կայուն զարգացումը հիմնարար հասկացություն է, որի նպատակն է պահպանել էկոհամակարգերի բնականոն գործառույթները, իսկ տնտեսության կայուն զարգացման հիմնական գրավականը տնտեսության արդյունավետ կառուցվածքն է` հիմնված արտահանման ուղղվածություն ունեցող ճյուղերի զարգացման վրա:
2016 թվականի հունվարի 1-ից պաշտոնապես ուժի մեջ են մտել «Կայուն զարգացման 2030 օրակարգ»-ում ներառված կայուն զարգացման 17 փոխկապակցված և հավակնոտ նպատակները, որոնք լուծում են զարգացման այն հիմնական մարտահրավերները, որոնց մարդիկ բախվում են Հայաստանում և ողջ աշխարհում։ 17 նպատակներից 9-րդը վերաբերում է արդյունաբերությանը, նորարարություններին և ենթակառուցվածքներին։ Ինովացիոն տնտեսություններին բնորոշ են մի շարք հիմնարար հատկանիշներ, որոնցից կարևորում ենք զարգացած ինովացիոն ենթակառուցվածքները, որոնք կարող են օպերատիվ ու ճկուն իրացնել ինովացիոն գործընթացը, ինչպես նաև կառավարման և արտադրության բոլոր ոլորտների և ճյուղերի ավտոմատացումը, թվայնացումը, որի արդյունքում կապահովվի ազգային տեղեկատվական ռեսուրսների ստեղծումն այն ծավալով, որն անհրաժեշտ է համաշխարհային գիտատեխնիկական անընդհատ աճող առաջընթացի համար։։
3. Ծառայությունների ոլորտի զարգացում և սոցիալ–ժողովրդագրական հիմնախնդիրներ (գիտ.ղեկավար՝ տ․գ․թ․, Շ․ Պ․ Պողոսյան)։
Միգրացիայի կանոնակարգման հիմնախնդիրները թվային տնտեսության պայմաններում: Միգրացիան պայմանավորված է, առաջին հերթին, սեփական երկրում տնտեսական հնարավորությունների բացակայությամբ: Այս միտումը ամրապնդվում է ժողովրդագրական տեղաշարժերով, քանի որ բարձր եկամուտ ունեցող երկրները բախվում են բնակչության ծերացմանը, ցածր եկամուտ ունեցող շատ երկրներում աճում է աշխատունակ և երիտասարդ բնակչության թիվը: Աշխարհում փոփոխությունները զարգանում են շատ արագ՝ կախված տեխնոլոգիաների զարգացմամաբ, ուստի անորոշության պայմաներում էլ ավելի է սրվում միգրացիոն գործընթացները։ Միգրացիոն գործընթացները նոր բնույթ են ստանում թվային տնտեսության զագացմամբ պայմանավորած. նոր տեխնոլոգիաները առաջարկում են բոլորովին նոր լուծումներ։ Վերջին տարիներին թվայնացումը արմատապես փոխվել և ներթափանցել է տնտեսական տարբեր ոլորտներ՝ ամբողջությամբ փոխելով համաշխարհային աշխատաշուկայի ավանդական հիմքերը։ Տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների փոփոխությունները ստեղծել են նոր գործընթացների և ապրանքների ալիք՝ խթանելով մրցակցությունը և արտադրողականության աճը, ինչը հանգեցրել է թվային աշխատանքային հարթակների առաջացմանը: Միգրացիայի թվայնացումը գործոն է դարձել սոցիալական ցանցերում միգրանտների ներկայացվածության, վիրտուալ ցանցային միգրանտների համայնքների ստեղծման, այնտեղ նրանց դիրքավորման, տեղեկատվական ինքնաներկայացման և ինքնաիրացման, միգրանտների սոցիալական հարմարվողականության նոր ձևերի զարգացման գործում։
4. Տեսական հետազոտությունների և տնտեսագիտական մտքի պատմություն (գիտ.ղեկավար՝ տ․գ․դ․, պրոֆ. Ռ.Ն.Սարինյան)
Հայաստանի Հանրապետության տնտեսությունը. տեսության և պրակտիկայի հարցեր: Ուսումնասիրության շրջանակներում կատարվող դիտարկումները` հանրապետության տնտեսության տեղաշարժերի վերաբերյալ` նպատակ ունեն ուղղորդելու և նպաստ բերելու հետագա փոփոխություններին։ Այս իմաստով ժամանակի որոշակի կտրվածքներով տեսությունները` ինչպես գործնական այնպես էլ տեսական, շատ նպատակահարմար միջոց են տնտեսության մեջ կատարվող գործընթացներն ընդգծված ներկայացնելու համար։ Ուսումնասիրության նպատակն է վեր հանել հայ տնտեսագիտական մտքի արծարծումները` տեսության և պրակտիկայի տեսանկյունից։
Տնտեսական վարքագծի մոդելը որպես տնտեսության հիմնարար բաղադրիչ:
Համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամից հետո տնտեսագետների շրջանում ավելի ու ավելի է կարևորվում այն հարցը, որ տնտեսագիտության տեսության շատ դրույթներ, որոնք չեն կարող կանխատեսել համաշխարհային տնտեսության համար աղետալի իրադարձություններ, պահանջում են վերանայում։
Ժամանակակից բարդ խնդիրների այլընտրանքային տեսլականն առաջարկել է տնտեսական վարքագիծ (ՏՎ): ՏՎ-ի կողմից առաջարկվող նոր հասկացությունների հիմքը հիմնված է տնտեսական միջավայրում տնտեսական սուբյեկտների վարքագծի էմպիրիկ ուսումնասիրությունների վրա, ինչը հնարավորություն է տալիս այս վարքագծի նկարագրությունը ներկայացնել ավելի բարդ և բովանդակալից մոդելներով, քան նեոկլասիցիզմի առաջարկածները: